Instagram alışverişlerinde iade (cayma) hakkının tanınmaması yani satın alınan ürünün iadesinin yapılmaması tüketicilerin en sık karşılaştığı problemlerden birisidir. Genellikle butik olarak adlandırılan sayfalardan yapılan alışverişlerde değişim imkanı tanınsa da iade imkanı tanınmamaktadır. Bu yönüyle de tüketicilerin sıklıkla mağduriyetler yaşadığı bilinmektedir. Peki Instagram alışverişlerinde iade var mıdır? İadenin yapılması gerekir mi?
Öncelikle ifade etmek isteriz ki, Instagram alışverişlerinde tüketici ile satıcı arasında mesafeli sözleşme gündeme gelir. Mesafeli sözleşmeler, tüketici ile satıcı arasında uzaktan iletişim araçları vasıtasıyla kurulan sözleşmelerdir. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun m.48/1’de şu şekilde tanımlanmıştır:
Mesafeli sözleşme, satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.
Yani internet, telefon, e-mail gibi araçlar vasıtasıyla yapılan alım-satım işlemlerinin mesafeli sözleşmeleri oluşturacağını söyleyebiliriz. Tüketici ile satıcı arasında mesafeli sözleşme kurulmasının bir takım hukuki sonuçları bulunmaktadır. Bu sonuçlardan en önemlisi ise iade hususudur.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun m.48/4 gereğince; mesafeli sözleşmenin tarafı tüketiciler herhangi bir gerekçe göstermeksizin malım tesliminden itibaren 14 günlük süre içerisinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin cayma (iade) hakkına sahiptir.
Yani tüketici, Instagram veya diğer internet alışverişlerinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin 14 günlük süre içerisinde iade hakkına sahiptir. Bu hakkın sadece değişimle sınırlandırılması mümkün değildir. Tüketicilerin bu hakları yasadan kaynaklanmaktadır ve aksi sözleşme ile kararlaştırılamayacaktır.
Ayrıca düzenlenen bu 14 günlük süre, hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde sözleşmenin kurulduğu gün; mal teslimine ilişkin sözleşmelerde ise tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin malı teslim aldığı gün başlar. Fakat satıcının tüketiciyi cayma hakkına ilişkin bilgilendirmesi gerekir. Bu bilgilendirme yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde tüketici 14 günlük süre ile bağlı değildir. Ancak verilen bu süre her koşulda cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer.
Özet olarak, Instagram veya internet alışverişlerinde tüketiciler, 14 günlük süre içerisinde cayma (iade) hakkına sahiptir. Ayrıca bu hak kullanılırken herhangi bir gerekçe gösterilmesi gerekmemektedir. Koşulsuz-şartsız herhangi bir gerekçe belirtmeden yalnızca iade edilmek istendiği için tüketicinin satın aldığı ürünü iade etme hakkı vardır. Eğer satıcı, tüketiciyi bu 14 günlük cayma süresine yönelik bilgilendirmemiş ise cayma süresi 1 yıla kadar uzayacaktır.
Ayrıca KVKK Kapsamında İlgili Kişinin Hakları Nelerdir? başlıklı yazıya da bakabilirsiniz.
İade (cayma) hakkının tanınmaması halinde, gönderilen fatura ile veya mevcutta hangi bilgi varsa onlarla birlikte il veya ilçe tüketici hakem heyetlerine başvuru sağlanabilmektedir.
